Μυϊκές διατάσεις (μέρος 1ο): πόσο χρήσιμες μας είναι;

Κάθε πρωί, όταν σηκωνόμαστε από το κρεβάτι ή μετά από ένα πολύωρο ταξίδι, ασυναίσθητα νιώθουμε την ανάγκη να "τεντωθούμε". Σίγουρα θα έχουμε παρατηρήσει μερικές φορές τα κατοικίδια (όπως οι γάτες και οι σκύλοι), μετά από ύπνο ή αρκετών ωρών ξεκούραση, να τεντώνονται για αρκετά λεπτά. Τι είναι όμως αυτό που, μας κάνει να αντιδρούμε έτσι;  

Το γεγονός είναι πως, σε οποιουδήποτε είδους αθλητική ή μη δραστηριότητα, οι μυϊκές διατάσεις κατέχουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο, αν όχι το σημαντικότερο! Είναι προφανές πως είναι αναγκαίες, όσο αναγκαία είναι τα υπόλοιπα μέρη της προπόνησης, που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα του γυμναστή μας. Αυτό συμβαίνει γιατί και η δράση των μυών και των τενόντων είναι πολύπλευρη, με πολλές απαιτήσεις. 

Φανταστείτε να προπονείστε συστηματικά για αρκετόν καιρό, χωρίς να κάνετε τις διατάσεις σας, ούτε πριν, αλλά ούτε και μετά την προπόνηση (φοβάμαι πως είναι πολλοί εκείνοι που το κάνουν αυτό). Το πώς θα αντιδράσει το σώμα σε μια τέτοια κατάσταση, είναι λίγο έως πολύ, γνωστό. Σφιγμένο κορμί, με περιορισμένο εύρος κίνησης των αρθρώσεων, παραμορφωμένη όρθια στάση (π.χ. κύφωση) λόγω μυϊκών ανισορροπιών, καθώς και εμφάνιση κατά καιρούς μικρών και ενοχλητικών πόνων στους μύες (trigger points).

Ας τα πάρουμε από την αρχή. Οι μυϊκές διατάσεις είναι ασκήσεις βελτίωσης της ευλυγισίας μας, δηλαδή της ελαστικότητας των μυών και των τενόντων μας. Η ευλυγισία με τη σειρά της έχει άμεση σχέση με την ευκαμψία των αρθρώσεων και οι δύο μαζί λειτουργούν στο σώμα συνεπικουρικά. Στόχος τους είναι να πετύχουν την κίνηση μιας άρθρωσης στο επιθυμητό εύρος της, χωρίς αδικαιολόγητη πίεση στους μύες και τένοντες που συμμετέχουν στην κίνηση. Με λίγα λόγια, να μη δυσκολευόμαστε, αλλά και να μην πονάμε, όταν πραγματοποιούμε καθημερινές κινήσεις όπως να πάρουμε το παιδί αγκαλιά ή να τεντωθούμε για να πιάσουμε κάτι που είναι μακριά μας.

Κι αν πιστεύετε ακόμη, παρ' όλα τα παραπάνω, πως οι διατάσεις είναι δευτερεύουσας σημασίας στην προπόνηση, θα αλλάξετε γνώμη όταν διαβάσετε στη συνέχεια για τη χρησιμότητά τους. Έτσι λοιπόν:

1. Διορθώνουν τις μυϊκές ανισορροπίες. Για παράδειγμα, όταν υπάρχουν προβλήματα κύφωσης (καμπούριασμα), με τάση των ώμων να έρχονται προς τα εμπρός, η συστηματική διάταση των θωρακικών μυών (στήθος), με την παράλληλη ενδυνάμωση των μυών της πλάτης, είναι ευεργετική.

2. Αυξάνουν το εύρος κίνησης των αρθρώσεων. Σκεφτείτε μόνο, πόσο θαυμάζετε μια μπαλαρίνα όταν τη βλέπετε να κάνει "σπαγγάτ" ή έναν χορευτή όταν σηκώνει το πόδι του ψηλά, έως το κεφάλι! Φυσικά και ΔΕΝ γεννήθηκαν με αυτό το χάρισμα, αλλά το καλλιέργησαν με συστηματική δουλειά, μεταξύ άλλων και στις μυϊκές διατάσεις.

3. Ανακουφίζουν τις αρθρώσεις από τις πιέσεις που δέχονται. Αν προσθέσετε το βάρος όλων των φορτίων που σηκώνετε κάθε μέρα (ανέβασμα σκαλιών, περπάτημα, τρέξιμο, κουβάλημα τα ψώνια από το super market κλπ.), θα τρομάξετε! Μετριούνται σε τόνους. Η καλή ελαστικότητα των μυών απορροφά μεγάλο μέρος αυτών των πιέσεων, μετατρέποντάς τους σε ενέργεια.

Carl Lewis

4. Διατηρούν το φυσιολογικό μήκος των μυών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι σπρίντερ των 100 μέτρων. Παρ' όλο που η σωματική τους διάπλαση είναι εξίσου εντυπωσιακή, σε σύγκριση με αθλητές οι οποίοι ασχολούνται μόνο με τα βάρη, το εύρος κίνησης των αρθρώσεών τους, η πλαστικότητα στις κινήσεις τους και η όρθια στάση τους δεν έχει καμιά σχέση με των δεύτερων. Επικρατεί, η άποψη πως "φταίνε τα πολλά βάρη", πως "αν κάνεις βάρη" γίνεσαι δυσκίνητος κλπ. Η αλήθεια είναι πως οι μεν, εκτός των άλλων αφιερώνουν πολύ χρόνο στην ελαστικότητά τους, ενώ οι δεύτεροι όχι. Έτσι, με τις διατάσεις, επιτυγχάνουν να διατηρήσουν το μήκος των μυών τους, αναπτύσσοντάς τους παράλληλα. 

5. Αυξάνουν τη ροή του αίματος στους μύες, μειώνοντας παράλληλα την υπερβολική τάση τους. Διατείνοντας τους μύες μας, μεταξύ άλλων προκαλούμε και ροή αίματος, που είναι πολύ σημαντικό, όταν είναι "σφιγμένοι" για μεγάλες περιόδους. Η σύσπαση των μυών (σφίξιμο, πιάσιμο), δε συμβαίνει μόνο από την υπερβολική ή τη "λάθος" προπόνηση, αλλά και από την επανάληψη συνηθισμένων κινητικών μοτίβων στην καθημερινότητά μας (π.χ. η κίνηση των χεριών των τροχονόμων, αλλά και γενικότερα, συγκεκριμένες κινήσεις που πραγματοποιούμε στη δουλειά μας ή αλλού).

6. Προετοιμάζουν το μυϊκό σύστημα πριν την άσκηση. Ως γνωστόν, χρησιμοποιούνται κατά την προθέρμανση για μια αθλητική δραστηριότητα, ενεργοποιώντας τα ελαστικά μέρη των μυών, ώστε να δεχτούν μεγαλύτερα φορτία. Ο τρόπος και η μέθοδος που θα πρέπει να εκτελούνται, διαφέρει ανάλογα με το είδος της άσκησης και του προπονητικού στόχου. Αλλά, πιο αναλυτικά θα ασχοληθούμε με αυτό, στο 2ο μέρος του άρθρου μας.

7. Βοηθούν στην αποκατάσταση των μυών. Μετά από την άσκηση, αλλά και από οποιαδήποτε επίπονη ή μη, σωματική δραστηριότητα, οι μύες μας είναι σαν μια κατεστραμμένη πόλη! Οι μυϊκές διατάσεις προλαβαίνουν διάφορους σωρευτικούς τραυματισμούς επαναφέροντας την ελαστικότητά τους, ανακουφίζοντας τους τένοντες και τις αρθρώσεις. Ακόμα περισσότερο, θα ήταν πολύ θετικό στα προπονητικά προγράμματα, ανά περιόδους, να πραγματοποιείται μια προπόνηση, εξ ολοκλήρου αφιερωμένη στη βελτίωση της ευλυγισίας μας.

Για όλα τα παραπάνω, σας προτείνω να μην αμελείτε να συμπεριλαμβάνετε τις μυϊκές διατάσεις, στο καθημερινό σας πρόγραμμα άσκησης. Αλλά και για έναν ακόμα λόγο: μετά από ένα πλήρες πρόγραμμα ασκήσεων ευλυγισίας, έχουμε ένα εκπληκτικό αίσθημα ανανέωσης και αναζωογόνησης του σώματος, που αξίζει το χρόνο που σπαταλήσαμε.

Επιστρέφουμε με το 2ο μέρος...!