Η Γνώση είναι ορφανή...

Με αφορμή μια πρόσφατη συζήτηση που είχα και βρίσκοντας τον τελευταίο καιρό, λίγο περισσότερο χρόνο, αποφάσισα να καταθέσω τη γνώμη μου σχετικά με τη Γνώση. Τη διασπορά της εν γένει, πώς αυτή ορίζεται, μεταδίδεται, γιγαντώνεται και αλλάζει. Και κατευθείαν ερωτώ: Ποιος είναι εκείνος που κατέχει την Απόλυτη Γνώση, εκείνος που μπορεί να απαντά σε όλα τα ερωτήματα ή ακόμα ακόμα, εκείνος που να υπερηφανεύεται πως είναι ο πατέρας μιας, παγκόσμιας ίσως, πνευματικής κατάκτησης;

Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, πολλοί είναι οι ασκούμενοι που έχουν ερωτήματα, είτε γυμνάζονται μόνοι τους είτε με τη βοήθεια επαγγελματιών του χώρου. Για τα πάντα. Για το εάν κάνουν σωστά την άσκηση, εάν χρειάζεται να κάνουν δίαιτα και πόσο, μέχρι και για το τι συμβαίνει βιολογικά στο σώμα τους όταν ασκούνται. Ακόμα και στο χώρο της προπονητικής (σε οποιοδήποτε άθλημα, δε μιλώ μόνο για το δικό μου, το Χάντμπολ), πολλά νέα παιδιά, προπονητές που τώρα ξεκινούν το δικό τους ταξίδι, που έχουν αναζητήσεις, ερωτήματα, που σχεδιάζουν και μετά σκίζουν αυτά που έγραψαν, όλα αυτά τα παιδιά (ήμουν κι εγώ ένα από αυτά όταν ξεκίνησα), παλεύουν να δουν μια προπόνηση ενός πολύ καλού προπονητή, να βρουν στο διαδίκτυο νέες τάσεις, ασκησιολόγια και μεθοδολογία, παρακολουθούν Σεμινάρια.

Ξεκινώντας όμως πρώτα από τον ορισμό της Γνώσης, ας δούμε πόσο ωραία τον δίνει η Βικιπαίδεια:

"Γνώση είναι η μετεξέλιξη στον νου της καταγεγραμμένης πληροφορίας και εμπειρίας που παρέχει την εξοικείωση, την αντιληπτότητα και την κατανόηση των πραγμάτων και δίνει επιδεξιότητα και δυνατότητα καθοδήγησης στη λήψη αποφάσεων. Αποκτάται μέσω της εμπειρίας ή της εκπαίδευσης με την πρόσληψη πληροφορίας, την ανακάλυψη και τη μάθηση."

Κάποτε, ψάχνοντας πολύ για να μάθω (κάτι για το οποίο είμαι υπερήφανος να πω πως κάνω και τώρα, ακόμα πιο πολύ), έκανα μια ερώτηση σαν αυτή: "πώς το κάνεις αυτό που κάνεις, γιατί το κάνεις έτσι κλπ..." Πήρα λοιπόν, την παρακάτω απάντηση: "Αυτά που ρωτάς είναι πνευματική ιδιοκτησία...", μου είπαν. Η αλήθεια είναι πως στεναχωρήθηκα λίγο, αλλά δεν πτοήθηκα. Ήμουν στο πρώτο πρώτο ξεκίνημά μου. Έτσι, συνέχισα. Ρωτούσα για τα πάντα, ρωτούσα τους καλύτερους, καθόμουν δίπλα τους να δω τι κάνουν. Μπήκα σε μεγάλες συζητήσεις, με αντικείμενο τη μεταβίβαση της Γνώσης, τσακώθηκα, διεκδίκησα, διαφώνησα και συμφώνησα.

Στο ένα κομμάτι της δουλειάς μου, είχα και έχω την τύχη να αναλάβω ασκούμενους που θέλουν να μάθουν, που ρωτούσαν συνέχεια κι ακόμα και τώρα ρωτάνε, μετά από συνεργασία δύο, τριών ή και τεσσάρων χρόνων. Μπορώ να πω, το κάνουν σχεδόν όλοι τους (ή πιο σωστά, όλοι ανεξαιρέτως). Σε εκείνους που ρωτούν, λοιπόν, είμαι υποχρεωμένος να απαντήσω και βέβαια να πω την αλήθεια, χωρίς ανακρίβειες και ψέματα. Για παράδειγμα, όταν ένας ασκούμενος ξεκινά να ασκηθεί με πρωταρχικό στόχο να χάσει κιλά, είμαι υποχρεωμένος να του πω πως, η Άσκηση θα βοηθήσει σε αυτό ένα 20%. Άλλο ένα 20% βοηθά η καλή ψυχολογία (ναι, τόσο είναι) και το υπόλοιπο 60% είναι ξεκάθαρα η σωστή διατροφή. Οπότε, του συστήνω παράλληλα κι έναν καλό διατροφολόγο. Αν του αποκρύψω αυτήν την Αλήθεια, τότε γίνομαι ανήθικος. Γιατί, εκτός των άλλων, θέλω να γυμνάζω ανθρώπους που συνειδητά επιλέγουν να γυμναστούν, που κοιτούν το δάσος κι όχι το δέντρο. 

Πιο ενδιαφέρον είναι να σταθώ στην περίπτωση, όπου δε γνωρίζω την απάντηση όσων με ρωτάνε. Κι αυτό συμβαίνει πολύ συχνά, αφού αυτά που γνωρίζω είναι ελάχιστα και η Γνώση είναι ανεξάντλητη. Τότε είναι, αγαπητοί μου, που υποχρεούμαι να πω ευθέως, πως δε γνωρίζω, αλλά θα ψάξω να βρω την απάντηση. Όσο κι αν αυτό ακούγεται "αντιεπαγγελματικό", στη λογική του φθηνού κι επιφανειακού Marketing. Ποτέ, μα ποτέ, δεν θα πω ψέματα, ότι το ξέρω. Όπως δεν πρέπει να πω ψέματα για διάφορες μεθόδους άσκησης που, κατά καιρούς έρχονται στη μόδα. Είμαι υποχρεωμένος να πω τη γνώμη μου, την υποκειμενική μου αλήθεια.

Σε μια περίπτωση, η νέα μέθοδος ίσως να είναι όντως πρωτοποριακή, καλύτερη σε κάτι, από εκείνες που χρησιμοποιώ ήδη, οπότε θα την ενστερνιστώ και θα την προσαρμόσω στο πρόγραμμά μου, χωρίς δισταγμό. Σε μια δεύτερη περίπτωση, μπορεί η μέθοδος που αναφέρομαι να είναι άκρως επικίνδυνη για τον ασκούμενο, όπου τα αποτελέσματα να είναι μεν ικανοποιητικά, αλλά να ρισκάρουν την υγεία του με πολλά προβλήματα ή, τελικώς, να μην δίνουν ούτε στο ελάχιστο τα αποτελέσματα που υπόσχονται. Πρόσφατα διάβασα σε καταχώρηση, πως "με αυτήν τη νέα μέθοδο,  μέσα σε 20 λεπτά, είναι σαν να έκανες 3,5 ώρες προπόνηση"... Άρα λοιπόν, Γνώση και Αλήθεια πάνε χέρι χέρι. Δεν ωφελεί να κάνουμε πως γνωρίζουμε τα πάντα, σε βάθος χρόνου γυρίζει αυτό εναντίον μας. Αλίμονο, τι να πουν και εκείνοι που γνωρίζουν το -κάθε- αντικείμενο, για πάνω από 50 χρόνια! Αντίθετα, μας ωφελεί πολύ περισσότερο να Αναζητήσουμε και να Μάθουμε.

Στο άλλο κομμάτι της δουλειάς μου, την Προπονητική, αρκετές φορές μου ζητήθηκε να μεταφέρω, όσα έχω στην κατοχή μου, ως υλικό, αλλά και την άποψή μου σε τεχνικά ζητήματα. Εκεί, κάθε φορά που αντιμετώπιζα τέτοιο θέμα, ερχόταν στη μνήμη μου εκείνη η φράση που άκουσα στην αρχή μου, περί "πνευματικών δικαιωμάτων". Και κάθε φορά έδινα περισσότερα από όσα μου ζητούνταν, εάν βέβαια γνώριζα την απάντηση.

Στον πρωταθλητισμό είναι αλλιώς τα πράγματα. Αναπόφευκτα επικρατεί ο ανταγωνισμός, η απαίτηση της νίκης. Και, έως ένα σημείο, τούτο είναι θεμιτό. Μπορώ να σας πω χωρίς φόβο για το σημείο αυτό, πως επιτρέπεται να το πάμε αρκετά μακρυά... Να κάνουμε δηλαδή, ως προπονητές, πράγματα που απαιτούν πολλές φορές, δύσκολες αποφάσεις. Η Γνώση όμως και η μετάδοσή της, δεν είναι ένα από αυτά. Πάντα οι Μεγάλοι Προπονητές, σε όλα τα αγωνίσματα, ατομικά ή ομαδικά, ήταν άνετοι να μιλούν για τη δουλειά τους, ακομπλεξάριστοι. Είχαν και έχουν την όρεξη να πουν τα πάντα, άλλωστε "κλέβοντας" τις μεθόδους τους, κανείς δεν κατάφερε να τους κερδίσει.

Επίσης, εμείς οι προπονητές, είμαστε μέλη μιας κοινής οικογένειας, του αθλήματός μας. Όσο περισσότερο η Γνώση κινείται, τόσο περισσότερο ανεβαίνει και το επίπεδο των προπονητών, άρα και του αθλήματος. Και τότε, όλοι είναι κερδισμένοι. Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος για να συζητούμε τα πάντα, να τα βάζουμε στο τραπέζι. Και μάλιστα με θετική διάθεση. Όχι όμως ο σημαντικότερος.

Για εμένα, η γενική ή η ειδική Γνώση, απαιτεί πολλή, μα πολλή δουλειά, αλλά και αναζήτηση, όχι μόνο στην πράξη, αλλά και μέσα μας. Είναι απόλυτα συνυφασμένη με το ποιόν μας, με το ποιοι είμαστε και τι θέλουμε για εμάς και τους άλλους. Και τούτο σήμερα καταθέτω. Έχουμε δικαίωμα και υποχρέωση να μεταφέρουμε όσα ξέρουμε, σε εκείνους που ρωτούν. Έχουμε δικαίωμα και υποχρέωση κι εμείς με τη σειρά μας να ρωτάμε και να θέλουμε να μάθουμε τα πάντα, όσα μας απασχολούν, όσα για τα οποία δεν είμαστε σίγουροι, ακόμα και για εκείνα που είμαστε! Η Γνώση δεν κλείνεται σε τέσσερις τοίχους, ούτε στις στενές σελίδες ενός βιβλίου ή μιας ιστοσελίδας. άλλωστε αυτό, πιστεύω, είναι και το μεγαλείο της. Όσο περισσότερο χρησιμοποιείται, μεταβιβάζεται, επεξεργάζεται, τόσο και γιγαντώνεται, τρέφεται με την κίνηση αυτή. Δεν έχει ιδιοκτήτες, οι οποίοι κατέχουν και απαιτούν "πνευματικά δικαιώματα", δεν έχει τελικά, ούτε Πατεράδες, ούτε Μανάδες. Η Γνώση είναι ορφανή...